Ankara Bykelisi ve ABD’nin Suriye zel Temsilcisi Tom Barrack, srail ile ran arasnda yaanan atmalara deinerek, “srail’in yeniden tanmlanmas gerekiyor, u an yeniden tanmlanma srecinde. srail ile ran arasnda yaananlar, hepimiz iin, ‘sre doldu, yeni bir yol aalm’ deme frsat. Bu yolun anahtar Trkiye.” dedi.
Yaklak bir buuk ay nce ABD’nin Ankara Bykelisi olarak grevine balayan Barrack, zmir’in tarihi Kemeralt ars’n gezdi, Kzlaraas Han’nda yryerek esnaf ve vatandalar ile sohbet etti.
Han’n ierisindeki hareketlilii ve canll “Gerek hayatn kalbi.” eklinde nitelendiren Barrack, “zmir’in ayakst tatls” olarak bilinen ambali’nin tadna bakt, bir dkkana girip, el dokumas hallar inceledi ve bilgi ald.
Barrack’n, hal dkkannda pazarlk yapt anlar tebessm ettirdi. Barrack, Trk mutfanda en ok beendii yemein “kebap” olduunu syledi.
Bykeli Barrack, Kzlaraas Han’n gezerken, ABD-Trkiye ilikileri ve Orta Dou’da yaanan son gelimelere ilikin AA muhabirine aklamalarda bulundu.
Barrack, kendi zihninde Trkiye’nin bir “illzyon” olarak yer aldn ifade ederek, kklerinin eski Osmanl mparatorluuna dayandn syledi.
Dedesinin yaklak 1900’lerde Osmanl pasaportuyla ve cebinde 13 lira ile Amerika’ya gittiini anlatan Barrack, “DNA’mn geldii yere dnme ayrcalna ve onuruna sahip olmak, hem de (ABD Bakan Donald) Trump adna kdemli bir diplomat olarak ve tarihi lkelerden birinde Amerika’y temsil etmek, gerekten byk bir ayrcalk.” dedi.
Barrack, Trkiye’deki grevine balamak zere uaktan indiinde, aknlk ierisinde olduunu ve duygusal bir an yaadn aktard.
Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan’a gven mektubunu sunduunda ve Antkabir’i ziyaret ettiinde de duygusal anlar yaadn ifade eden Barrack, unlar kaydetti:
“(stanbul) Boaz’da otururken, Avrupa’dan Asya’ya, Asya’dan Avrupa’ya, suyun akt yer boyunca yaananlar dndmde her ey anlam kazanyor. Hepimiz aslnda ayn eyi istiyoruz. ocuklarmz iin daha iyi bir hayat, umut, ilham, gvenlik ve bar istiyoruz. Bu yzden burada olmaktan onur duyuyorum, ayrcalklym, kendimi ansl hissediyorum. reniyorum, dinliyorum. Bu gerekten inanlmaz bir macera.”
“TARHN OK AMA OK NEML BR DNEMNDE GVENE DAYALI KSEL LK”
Lahey’de dzenlenen NATO Devlet ve Hkmet Bakanlar Zirvesi kapsamnda bir araya gelen Trump ve Erdoan’n grmesine dair konuan Barrack, Trump ile Erdoan’n, ayrca Dileri Bakan Hakan Fidan ile ABD Dileri Bakan Rubio’nun da iyi kiisel ilikilere sahip olduunu syledi.
Barrack, “Tarihin ok ama ok nemli bir dneminde, iki bakan ve dileri bakanlar, drt kii arasnda karlkl gvene dayal kiisel bir iliki, yaknlk ve anlayla balad.” dedi.
Trump ve Erdoan arasnda iki kez telefon grmesi yapldn hatrlatan Barrack, bylece aralarnda gven ve itimadn olumaya baladn syledi.
“ORTA DOU’DA DYALOU DETRMEK LDERLK STER”
Bykeli Barrack, Orta Dou ve Yakn Dou’nun oluturduu yeni bir dneme tanklk edildiini vurgulayarak, ABD tarafndan, Trkiye’nin daima byk bir NATO mttefiki olarak grldn kaydetti.
“Trkiye hibir zaman byk bir blgesel aktr olarak hak ettii deeri ve nemi tam anlamyla gremedi.” diyen Barrack, Trkiye’nin evresinde yaanan atmalara ve savalara iaret etti.
Barrack, ABD Bakan Trump ve Cumhurbakan Erdoan’n bu durumu diyaloun deitirilebilecei bir frsat olarak grdn ifade ederek, “Orta Dou’da diyalou deitirmek liderlik ister, gl liderlik gerekir.” diye konutu.
Bykeli Barrack, “Bu, iki liderin dorudan birbirine nceliklerini anlatt ve blgede (Orta Dou’da) insanlarn hayatn nasl daha iyi hale getirebileceklerini samimiyetle paylatklar bir grmeydi.” dedi.
“BENCE TRKYE, TM BUNLARIN MERKEZ NOKTASI OLABLR, SURYE’DE GRDNZ ZERE”
NATO’da ekilen aile fotorafn anmsatan Barrack, Cumhurbakan Erdoan ve ABD Bakan Trump’n yaknlna iaret etti.
Barrack, iki liderin de birbirini sevdiini dile getirerek, “Hepimiz, birbirine gvenen iki lidere sahip olduumuz iin muazzam bir frsatn var olduu grndeyiz. Bu vizyonu nasl uygulayacaklarn ok iyi bilen Bakan Rubio ve Bakan Fidan var.” ifadelerini kulland.
Orta Dou’nun iinde bulunduu kargaaya bir zm araynn srdn syleyen Barrack, “Yzyllardr sregelen bir karmaa var ve bu karmaa byk lde Bat tarafndan yaratld. Bat’nn srekli mdahale etme abalar yznden.” diye konutu.
Barrack, “Benim iin zmir, Yahudilerin, Mslmanlarn, Hristiyanlarn bir arada yaad, bu topluluklarn harmanland bir rnek.” diyerek, “bu tm dnyada ve Orta Dou’da olmas gereken bir durum” deerlendirmesinde bulundu.
Bykeli Barrack, “Bence Trkiye, tm bunlarn merkez noktas olabilir, Suriye’de grdnz zere. Suriye’de olanlarn byk bir ksm, Trkiye ve liderlii sayesinde gerekleiyor.”
“YEN NESL N YEN BR DYALOA HTYA VAR”
Osmanl mparatorluundaki “millet sisteminin”, yzlerce yl farkl gruplarn merkezi sistemde varlklarn srdrmelerine imkan verdiini anmsatan Barrack, yeni nesil iin yeni bir diyaloa ihtiya olduunu, bu diyaloun sava olmadn vurgulad.
Barrack, Trkiye’nin NATO’da, ittifakn ikinci byk ordusuna sahip olduunu syleyerek, “(Trkiye) Sert gc, hava savunmas, genel savunma kapasitesine sahip, btn unsurlar tamam. Ama en nemlisi, dnyay tanyan, alkan, olaanst bir nfusa sahip.” diyerek, bu kresel baarnn ABD Bakan Trump tarafndan grldn kaydetti.
“SRAL’N YENDEN TANIMLANMASI GEREKYOR”
Barrack, srail ile ran arasnda yaanan atmalara deinerek, “srail’in yeniden tanmlanmas gerekiyor, u an yeniden tanmlanma srecinde. srail ile ran arasnda yaananlar, hepimiz iin, ‘sre doldu, yeni bir yol aalm’ deme frsat. Bu yolun anahtar Trkiye.” ifadesini kulland.
Barrack’a, ABD Bakan Donald Trump’n Trkiye’yi F-35 programna yeniden dahil etme konusunda iyi niyetli olduu izlenimini daha nce aktard hatrlatlarak, “ABD’nin Hasmlaryla Yaptrmlar Yoluyla Mcadele Yasas (CAATSA) ve F35 meselesinde ikili ilikilere yapc katklar olacak bir sre iliyor mu?” sorusuna, “Evet, kesinlikle evet.” yantn verdi.
F16 ve F 35’lerin NATO mttefiki Trkiye’nin olmazsa olmaz unsurlar olduunu syleyen Barrack, F35 paralarnn ounun Trkiye’de retildiini hatrlatt.
Trkiye’nin F16’lar ve modernizasyonu iin deme yaptn kaydeden Barrack, Trkiye’ye ynelik CAATSA yaptrmlarnn uyguland dneme dair anekdotlar paylat.
Bykeli, F35 meselesinin uzun zamandr tartldna iaret ederek, taraflarn bu konuyu “artk geride brakmak” istediini syledi.
“ABD Kongresi meseleye yeniden bakmaya hazr. Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan ve Dileri Bakan Hakan Fidan da ‘yeni bir balang’ yaplmas gerektiini sylyor.” diyen Barrack, “(F35 ve CAATSA yaptrmlar) Bana gre Bakan Trump ve Cumhurbakan Erdoan; Bakan Rubio ile Dileri Bakan Fidan’a, bunu ‘bitirin, bir yolunu bulun.’ diyecek. Kongre mantkl bir sonucu destekleyecek. Dolaysyla, yl sonuna kadar bir zme kavuma imkanna sahip olduumuza inanyorum.” dedi.
Barrack, F35 ve CAATSA yaptrmlarna ilikin, u ifadeleri kulland:
“nmzdeki birka ay iinde iki liderimiz ve iki dileri bakanmz arasnda bir yeni bir bulumay, ikili gndemin, be yldr tartlan tm bu konularn yenilendiini greceksiniz. F35, F16, S400’ler, yaptrmlar, gmrk vergileri gibi eyler bizim misyonumuzun ikincil unsurlar. Sanrm ilk kez, ABD ve Trkiye’nin sadece savunma ortaklar olmak yerine, ‘ataa geen ortaklar olalm’ diyen bir taahhd var.”
Trkiye’nin savunma sanayi alannda yapt almalara vgde bulunan Barrack, Baykar’n TB2 ve Bayraktar gibi SHA’larnn byk baar elde ettiini, Trk Hava Yollar’nn dnyadaki en iyi havayollarndan biri olduunu syledi.
Bykeli, F35 meselesine ilikin, “Dolaysyla, yl sonuna kadar bir zme kavumann mmkn olduuna inanyorum.” dedi.
“ORTA DOU YEN BR DYALOA HAZIR”
Trump’n zel Temsilcisi Steve Witkoff’un, ok sayda lkenin brahim Anlamasna hazr olduu ifadeleri hatrlatlan Barrack, “Gazze bu durumdayken brahim Anlamalar konusunda beklentileriniz gerekten yksek mi yoksa bu bir temenni mi?” sorusuna, “Witkoff’un en hassas alanlarda harika i kard” yantn verdi.
Barrack, “srail’in Mslman dnyayla birlememesi iin bir hibir neden yok. Bu g, blgesel bir g. Bu yzden Birleik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Sudan tarafndan atlan ilk admlar bunu balatmtr.” iddiasnda bulundu.
2015’te slam lkelerine seyahat yasa getirildiini hatrlatan Barrack, bu gelimenin ardndan brahim Anlamalarna giden srecin baladn ve 2016’da Trump’n ilk yurt d ziyaretini planlayarak, Riyad’a gittiini belirtti.
Bu ziyaretin ardndan, srail ile Krfez lkeleri arasnda bir diyalog sreci balatldn ve bu srecin brahim Anlamalar ile resmiletiini syleyen Barrack, “Gazze’yle ilgili tartmalarn ortasnda bunu geniletmek ok zor, bu gerekten bir sorun. Steve’in yapt ey inanlmaz bir ekilde mzakere etmek ve bu dmanlklara son vermeye almak.” dedi.
Barrack, herkesin sorunu zmek iin elini tan altna koyduuna iaret ederek, unlar aktard:
“Benim inancm, bu sorunun zlecei ynnde. Yakn gelecekte Gazze’de bir atekes greceimizi dnyorum. Bu konuda doru bir ekibe sahibiz. Atekes salandktan sonra, kk admlarla, ncelikle srail ile atmaszlk ynnde ilerleme kaydedilecek.”
Trkiye ve srail’in gemite “harika ilikilere sahip olduunu” savunan Barrack, bunun tekrar olabileceini iddia etti ve bunun dini bir mesele olmadn syledi.
Barrack, “Bu, toprak taleplerine dair bir yanl anlalma. Bu yzden, Suriye ve srail arasnda bir tartma, bir diyalog kurulmasn umuyorum. Ayn durum, Lbnan ile srail arasnda da geerli.” dedi.
ABD’nin iki tarafla da harika ilikilere sahip olduunu syleyen Barrack, “Bence Orta Dou yeni bir diyaloa hazr. nsanlar ayn hikayelerden skld. Bence, ufak admlar greceiz. Herkes brahim Anlamalarna geri dnecek. zellikle Gazze durumunda, nk asl byk mesele u anda bu.”
SURYE-SRAL ANLAMASI
Barrack, Suriye- srail taraflar arasnda bir anlamann beklenip beklenmediine ilikin soruya, “Evet, umudum o ynde, bir noktada anlamaya varmalar gerekiyor.” yantn verdi.
Suriye Cumhurbakan Ahmed ara’nn 6 aydr grevde olduunu anmsatan Barrack, “srail, uzun zamandr gemiteki devletin aka dmanyd.” ifadesini kulland.
Barrack, ara’nn, srail’den nefret etmediini aka belirttiini, srail’e kar dinsel bir kin tamadn ve snrda bar istediini dile getirerek unlar kaydetti:
“srail’in de ayn eyi istediini biliyorum. Byk ihtimalle, snr gvenlii gibi daha basit konular zerinden arka kap diyalounun baladn greceiz. Zamanla bu, daha geni bir atmaszlk diyalouna dnerek u soruya cevap arayacak: Snr nasl istikrara kavutururuz?”
Barrack, benzer bir anlamann Lbnan ile de olacan dndn dile getirerek, Lbnan’n da ayn modele uygun olduunu aktard.
Bykeli Barrack, “Neden bar iinde yaayamyoruz?” Benim dini uygulamalarm ne olursa olsun, bu benim kiisel inancm ve bunu bar iinde, siyasetten ayr ekilde srdreceim.” diyerek, Suriye’nin bu sreci en hzl ekilde tecrbe edeceini belirtti ve sonra da Lbnan’n ayn ekilde olacan syledi.
Suriye’ye ans verebilmek iin bir dnmn gereklemesi gerektiini kaydeden Barrack, Cumhurbakan Erdoan’n, ara’ya olan desteini anmsatt.
“(SURYE’DE) MUHATAP ALACAIMIZ TEK ULUS DEVLET SURYE HKMET”
Suriye’nin kuzeydousunun entegrasyonu konusunda, ABD’nin “SDG” olarak adlandrd tarafn pozisyonu ve katksndan memnun olup olmad ile ABD’nin am ynetimine ademi merkeziyeti bir sistem nerisinde bulunup bulunmad sorusuna ilikin olarak Barrack, Trump ve Rubio’nun bu konuda daha nce ak bir yant verdiini hatrlatt.
Barrack, “Bizim (Suriye’de) muhatap alacamz tek bir ulus devlet olacak, o da Suriye hkmeti.” dedi.
“PKK,YPG dediimiz bir unsur ieren SDG, ABD glerinin yannda DEA’a kar verilen mcadelede yer ald ve ortak bir grev yrtt.” diyen Barrack, “SDFG hem askeri hem siyasi olarak yeni Suriye’ye entegre olmal. Alevilerin, Drzilerin ve dier topluluklarn da temsiliyet arad gibi.” ifadesini kulland.
Barrack, bunun gereklemesinin zaman aldn kaydetti