evre, ehircilik ve klim Deiiklii Bakanl, Marmara Denizi’ni msilaj tehdidinden arndrma ve ekolojik dengesini korumaya ynelik almalarna devam ediyor. 2021 ylnda ortaya kan msilajn ardndan 6 Haziran 2021’de Bakanlk koordinasyonuyla 22 Maddelik Marmara Denizi Eylem Plan akland. Tm katlmclarn mutabk kald eylem plann evre, ehircilik ve klim Deiiklii Bakan Murat Kurum, kamuoyu ile paylat.
BAKANLIK ZLEME STASYONLARININ SAYSINI 150’YE YKSELTT
Eylem Plan erevesinde Marmara Denizi Havzas’n iyi evresel duruma ulatrmak iin politika ve stratejilerin belirlenmesi ve uygulanmas amacyla 2021-2024 Dnemi iin 134 alt eylemden oluan Marmara Denizi Btnleik Stratejik Plan uygulamaya alnd. Eylem plannda yer alan maddeler kapsamnda Bakanlk, Marmara Denizi’ndeki izleme noktas saysnn 91’den 150’ye ykseltti. Bylece Denizlerde Btnleik Kirlilik zleme Program (DEN-Z) erevesinde tm denizlerde izleme yaplan istasyon says 428’e ulat. Trkiye evre Ajans tarafndan gemi kaynakl deniz kirliliinin nlenmesine ynelik almalar yrtld. Yine Bakanlk bnyesindeki Srekli zleme Merkezi ile Marmara blgesinde, 69 kentsel, 16 endstriyel, 18 OSB atk su artma tesisi ile 24 sanayi tesisine ait soutma suyu dearj istasyonlar olmak zere toplam 127 dearj noktas anlk takip ediliyor.
16. MADDE N TANINAN SRE DOLDU
Eylem plannn en nemli maddesini ise Msilaj Bilim Kurulu yelerinin de iaret ettii atk su artma tesislerinden kaynaklanan azot ve fosfor ykn azaltmak oluturuyor. Bilimsel tespitlere gre msilaj oluumu, iklim deiiklii etkisi ile artan scaklk, deniz suyundaki duraanlk ile azot ve fosfor yknn fazlalna bal 3 evresel faktre dayanyor. Bu kapsamda eylem plannda, blgede bulunan atk su artma tesislerinin ileri biyolojik atk su artma tesisine dntrme zorunluluu yer alyor. 16. maddede yer alan Marmara Denizi Havzas’ndaki belediyelerin ileri biyolojik atk su artma tesislerini kurmalar iin verilen sre 15 Haziran 2025’te sona erdi.
169 PLANINDAN SADECE 42’S TAMAMLANDI
Gelinen noktada tesislerin dnm, kapasite art ve revizyonuna ynelik Bakanla sunulan 169 i planndan sadece 42’si tamamland. 2021 ylnda Marmara Blgesi’nde yzde 51 olan ileri biyolojik atk su artma oran bugn itibaryla yzde 51,7’e ykseldi. Yani ileri artmaya dnmdeki art sadece yzde 0.7 seviyesinde oldu.
7 LDEK 480 TESSTE E ZAMANLI DENETM
Tuzla sahilinde srece ilikin basn aklamas yapan ED zleme ve evre Denetimi Dairesi Bakan Bar Ecevit Akgn, Bakanln 23 Haziran itibaryla Marmara Denizi’ne kys olan 7 ildeki 480 tesiste e zamanl denetim balattn syledi. Akgn, mevcut atk su artma tesislerinin ileri atk su artma sitemine geip gemediklerini, blgedeki btn atk su kaynaklarnn standartlara uygun faaliyet gsterip gstermediklerinin bu denetimler tek tek kayt altna alnacan belirtti.
TESS KAPATMA DAHL ETL YAPTIRIMLAR UYGULANACAK
Denetimlere 50 denetim ekibi ile 24 yetkili evre laboratuvarnn katldn syleyen Akgn, “Belediye, sanayi ve OSB’lerin atk su artma tesisleri, gemi kaynakl atk kabul tesisleri, tersaneler, derin deniz veya soutma suyu dearj yapan tesisler olmak zere 480 tesis denetim planlamasna dahil edilmitir. Son 4 gnde de 303 tesis denetledik ve bu artma tesislerinden de 301 atk su numunesi aldk. Bu denetimler sonucunda standartlar salamadn tespit ettiimiz her atk su artma tesisine evre kanunu karlnda 668 bin 677 TL, ileri atk su artma tesisini kurmayan belediyelere her bir artma tesisi iin 3 milyon 343 bin 688 TL idari ceza ve faaliyetten men dahil idari yaptrmlar kararllkla uygulanacak” dedi.
AZOT VE FOSFOR YK AZALIRSA MARMARA NEFES ALIR
leri artma yaplmad iin Marmara Denizi’nde azot ve fosfor yknn hala ok yksek olduuna iaret eden Akgn yle devam etti: zlm oksijen ile ilgili yer yer 20-30 metreden sonra ok ciddi dler var. Yine Bakanlmz tarafndan Marmara Denizi Btnleik Modelleme Sistemi allyor ve Marmara Denizi’nin dijital ikizi oluturuluyor. Buradaki modellemelere gre biz Marmara Denizi’nde azot ve fosfor ykn yzde 50 civarnda azaltrsak Marmara Denizi’nin 4-6 yl arasnda kendi ekosistemi iyiletirilecei ve iyi evresel sonulara ulaacan deerlendiriyoruz. Dolaysyla bu blgede ileri atk su artma tesisine gemek, azot ve fosfor ykn sfrlamak, azaltmak bizim iin bir tercih deil, yasal olarak da evresel anlamda da bir zorunluluk.
Marmara Denizi Koruma Eylem Plan kapsamnda 2021’den bu yana Marmara Blgesi’nde 274 bin 885 iletme ve deniz arac denetlendi. Bu denetimler kapsamnda 2 bin 922 iletme ve deniz aracna toplam 1 milyar 855 milyon 643 bin TL idari ceza uyguland. 268 iletmenin faaliyeti durduruldu.
