Eski Fox News sunucusu Tucker Carlson’n YouTube kanalnda 28 Nisan’da yaymlanan rportajnda Fitts’in 1998-2015 yllarnda ABD Savunma Bakanl ile skan ve Kentsel Kalknma Bakanl bnyesinde yaplan 21 trilyon dolarlk yetkisiz harcamann, halktan gizlenen yer alt ehirleri ve ulam sistemlerinin inasnda kullanldn iddia etmesi sonras yer alt ehirleri ve ulam sistemlerine ilikin tartmalar alevlendi.
Olaanst sayda yer alt sleri ve ulam sistemleri yaptklarn, baz rneklerinin ABD ana karas dndaki okyanuslarn altna ina edildiini ne sren Fitts, bu altyaplarn insan neslinin yok olabilecei durumda elitlerin hayatta kalmasn salamak amacyla kurulduunu, ayn zamanda gizli uzay program gibi projeler iin de kullanlabileceini ne srd.
Michigan Eyalet niversitesinden ekonomist Mark Skidmore’un 2017’de yaymlad, 1998-2015 yllarnda “Savunma ile skan ve Kentsel Kalknma bakanlklarnda 21 trilyon dolarlk yetkisiz harcama” olduu ynndeki raporuna atfta bulunan Fitts, bu harcamann insanln yok olma tehdidiyle kar karya kald senaryoda kullanlmak zere harcandn belirtti.
Fitts, “ki yl boyunca bu parann nereye gittiini aratrdm ve ABD iinde en az 170 gizli tesisin varlna dair veriye ulatm.” dedi.
– “HKMET, ARTIK BU TR RAPORLAR RETMYOR”
Bakanlklardaki “21 trilyon dolarlk yetkisiz harcama”ya ilikin raporu ortaya karan Skidmore, AA muhabirine bunun yer alt altyap projeleri gibi gizli harcamalarla ilikilendirilip ilikilendirilemeyeceiyle ilgili henz net sonuca varlamadn syledi.
Skidmore, ABD Bakan Donald Trump’n ilk bakanlk dneminde uygulamaya giren FASAB Standard 56’nn, hkmetin finansal raporlarnda effaflk sorunlar yarattn belirterek, “Standart 56’nn uygulanmasyla birlikte, bu tr belgelendirilemeyen ilemleri takip etmek artk mmkn deil. Hkmet, artk bu tr raporlar retmiyor. En azndan ben bulamadm.” dedi.
ABD’deki yer alt altyaplaryla ilgili soru iaretlerine deinen Skidmore, Cheyenne Mountain ve 11 Eyll saldrlarnn ardndan Kongre yelerinin snd Mount Weather gibi askeri sleri rnek gsterdi.
Skidmore, bu askeri slerin altyaps ve byklne dikkati ekerek, 21 trilyon dolarlk btenin yer alt ehirlerinin kurulup kurulmamasnda kullanld sorusunun gayet mantkl olduunu ifade etti.
Bu slerin, zellikle Souk Sava dnemi ve sonrasnda devletin kriz ynetimi ve sreklilik programlar erevesinde kritik neme sahip olduunu belirten Skidmore, bu tr yaplarla ilikili gizli harcamalar konusunda daha fazla aratrma yaplmas gerektiine inandn syledi.
Skidmore, aratrma srasnda elde ettii verilerin 1998 ile 2015 yllar arasnda yaymlanan ABD Federal Hkmeti kaynaklarna dayandn ve bu srete tespit edilen byk finansal uyumsuzluklarn, baz altyap projelerine ilikin harcamalarla balantl olabileceini dile getirdi.
– SOUK SAVA’TAN BUGNE YER ALTI YAPILARI
ABD’nin yer alt snak inas konusundaki tarihsel gemii Souk Sava yllarna uzanyor.
1950’li yllardan itibaren nkleer sava tehdidine kar oluturulan Cheyenne Mountain, Raven Rock ve Mount Weather gibi yer alt tesisleri, devletin hayatta kalma ve kriz ynetimi stratejilerinin paras olarak ina edildi.
Sivil Savunma Ajansnn 1960’larda yrtt projelerde yer alt barnaklarnn yalnzca askeri deil federal ynetimin devamll (Continuity of Government-COG) iin de kritik neme sahip olduu vurgulanyordu.
11 Eyll saldrlar sonras bu sistemlerin gncellenerek yeniden gndeme geldii biliniyor.
te yandan bugn COG gibi stratejik programlarn, kamu denetiminden uzak biimde geniletilmesi nedeniyle, “gizli altyaplar” etrafnda komplo teorilerine zemin hazrladna iaret ediliyor.
– YER ALTI EHRLER, ALTYAPININ SRDRLEBLR OLMASI N KRTK
ABD’de yer alt altyaplarna ynelik akademik ve teknik aratrmalar, byk ehirlerin gelecekteki ihtiyalarna yant vermeyi amalarken kamuoyuna yansyan baz speklatif iddialarla dorudan rtmyor.
Kentsel planlama, altyap ynetimi ve srdrlebilirlik balklar altnda yaplan bilimsel almalar, yer alt alanlarnn ulam, enerji, afet ynetimi ve ehirleme balamnda nasl deerlendirilebileceini ortaya koyuyor.
ABD Ulusal Bilimler Akademisince yaymlanan “Underground Engineering for Sustainable Urban Development” balkl raporda, yer alt mhendisliinin zellikle metropollerdeki arazi kullanm basksn azaltmak ve altyap sistemlerini daha dayankl hale getirmek iin kritik bir alan olduu vurgulanyor.
Benzer ekilde, Avrupa merkezli baz aratrmalar da “Derin ehir (Deep City)” Modeli kapsamnda yer alt alanlarnn stratejik nemine iaret ediyor. Bu almalarda su ynetimi, ulam tnelleri ve yer alt veri merkezleri gibi uygulamalara odaklanlyor.
te yandan, ABD Kongresine sunulan baz gvenlik odakl raporlar, Souk Sava dneminden kalma yer alt tesislerinin “kritik altyapnn korunmas” kapsamnda modernize edilerek kullanlmaya devam ettiini gsteriyor.
Bu kapsamda Cheyenne Mountain, Raven Rock ve Mount Weather gibi sler ne kyor.
Tm bu akademik ve kurumsal kaynaklar, ABD’de geni lekli yer alt yaplarnn varln teknik ve stratejik erevede inceliyor ancak bu yaplarn milyarlarca dolarlk gizli harcamalarla ina edildii ya da sadece belirli elit gruplarn kullanmna ynelik hazrlandna dair kamuya ak, bilimsel nitelikte bulguya rastlanmyor.
– “HBR ZAMAN SREKL KONUULAN BR TEMA HALNE GELMED”
Syracuse niversitesinden Prof. Dr. Michael Barkun, bu tr sylemlerin ABD’deki komplo kltrnde uzun sredir yer aldn belirterek, “(Yer alt ehirleri) Hibir zaman srekli konuulan bir tema haline gelmedi.” dedi.
Souk Sava dnemindeki nkleer snak vurgusunun bu anlatlarda etkili olabileceini belirten Barkun, “Zamanla daha ok gizli hkmet tnellerine odaklanld. Snak temas ise son yllarda yeniden moda haline geldi.” deerlendirmesinde bulundu.
Bu tr komplo anlatlarnn tek nedene dayandrlamayacan vurgulayan Barkun, “Byk ak alanlarn, yksek kamu btelerinin ve komplo zihniyetine sahip kiilerin olduu yerlerde bu tr fikirlerin gelimesi kanlmaz hale geliyor.” ifadesini kulland.