BM Gvenlik Konseyi’nde (BMGK), Suriye Dileri Bakan Esad Hasan eybani’nin de katlmyla Suriye’deki gelimelere ilikin oturum dzenlendi.
Burada ye lkeleri bilgilendiren BM Suriye zel Temsilcisi Geir O. Pedersen, eybani’nin bugnk katlmnn Suriye’de son aylarda kaydedilen nemli gelimelerin de bir yansmas olduunu belirterek, eybani’ye, “Blgesel istikrar tevik etme ve uluslararas dzeyde yapc bir ekilde angaje olma ynndeki taahhdnz takdir ediyorum.” dedi.
Eski rejimin devrilmesinin ve Suriye tarihindeki yeni bir dnemin balamasnn stnden yalnzca 4,5 ay getiine iaret eden Pedersen, “Devam eden aclara, birok belirsizlie ve tehlikeye ramen, bu siyasi geiin baarya ulamasn isteyen Suriye halkn selamlyorum. Suriye’nin iinden kmaya alt kt ynetim, atma, ihlaller ve yoksulluk miras, modern ada herhangi bir devletin veya halkn kar karya kald en ar yklerden biridir.” deerlendirmesinde bulundu.
Pedersen, bu nedenle srecin doas gerei durumun son derece krlgan olduuna dikkati ekerek, tm Suriyelilerin lkenin siyasi geleceini ekillendirme srecine anlaml bir ekilde katlabilmesini salayacak gerek bir siyasi kapsaycla ve uluslararas toplumdan gelecek gerek destee ihtiya olduunun altn izdi.
“Siyasi gei u anda gerekten kritik bir dnemete” diyen Pedersen, Suriye’de hukuki boluun ksmen doldurulduunu, ancak siyasi gei iin tam kapsayc bir erevenin gerekli olduunu ifade etti.
Geir O. Pedersen, Suriye ynetiminin lkenin kuzeyinde, gneyinde, dousunda veya batsnda hibir silahn devlet kontrol dnda kalmamasn salama ynnde kararl olduunu belirterek, “Bu sre karmak ve zaman alacaktr. Zamannda ve yeterli uluslararas destek alan kapsayc ynetiim yaplarnn bulunduu bir siyasi ortam, kalan silahl gruplarn ulusal orduya entegre edilmesini ve silahszlandrlmasn kolaylatracaktr.” diye konutu.
“SRAL’N SALDIRILARI SONA ERMELDR”
Suriye’nin toprak btnln ihlal eden srail saldrlarnn, ayn zamanda lkedeki gei srecini de baltaladn vurgulayan Pedersen, u grleri paylat:
“Bu saldrlar sona ermelidir. 1974 tarihli Kuvvetlerin Ayrlmas Anlamas’na tam uyulmas arm yineliyor, bu Konsey’in srail’i, Suriye’de toprak kazanm peinde olmad ynndeki taahhdne bal kalmas iin sorumlu tutmas gerektiini hatrlatyorum. srail, Suriye’nin egemenliine, toprak btnlne, birliine ve bamszlna sayg duymal ve geri ekilmelidir. zellikle diplomasiye ak bir alann bariz biimde mevcut olduu dnldnde, son derece atmac olan bu yaklamn hakl bir gerekesi yoktur.”
“YAPTIRIMLAR HAFFLETLMELDR”
Pedersen, Suriye’deki ekonomik durumun da “felaket” dzeyinde olduunu ve insani yardmlarn giderek azaldn dile getirerek, bu durumun da byk bir tehlike tekil ettiini aktard.
Baarl bir siyasi istikrar ve geiin, gerek bir ekonomik toparlanma ve istikrar olmadan mmkn olmadnn altn izen Pedersen, yaptrmlarn hafifletilmesine dair bugne kadar alnan nlemleri memnuniyetle karladn kaydetti.
BM Suriye zel Temsilcisi Pedersen, “lke iinde ve dnda yaayan hemen hemen tm Suriyeliler, yaptrmlarn daha byk lekte ve daha hzl hafifletilmesi arsnda birlemektedir. Bu, Suriye ekonomisinin yeniden canlandrlmas, blgeden somut destek salanmas ve birok kiinin lkelerini yeniden ina etme abalarna aktif olarak katlabilmesi asndan hayati neme sahiptir.” ifadesini kulland.
Ayn zamanda yatrmlar, ihracat ve hizmetlere ynelik yaptrmlarn daha da gevetilmesi gerektiine iaret eden Pedersen, bu balamda, yardm etmek isteyen lkelerin, ikincil yaptrmlardan korkmakszn bunu yapabileceklerinden emin olmalar gerektiini syledi.
Halihazrda Suriye’de ok nemli gelimeler kaydedildiini yineleyen Pedersen, “Ancak ayn zamanda kar karya olunan zorluklar byk ve durum son derece krlgan. ok daha fazla siyasi kapsaycla ve ok daha fazla ekonomik eyleme ihtiya var. Bu iki alanda kkl bir deiim salanrsa, Suriye’deki siyasi gei baarl olabilir. Aksi takdirde baar ans zayf olacak ve bunun sonular ok ar olabilir.” szlerini sarf etti.
NFUSUN YAKLAIK DRTTE NSAN YARDIMA MUHTA
BM nsani lerden Sorumlu Genel Sekreter Yardmcs Joyce Msuya da Suriye’de nfusun yaklak drtte nn insani yardma muhta olduunu syleyerek, lkedeki insani krizin derinletii uyarsnda bulundu.
lke nfusunun yarsndan fazlasnn gda gvencesizliiyle mcadele ettiini aktaran Msuya, 7 milyon kiinin ise yerinden edildiini dile getirdi.
Msuya, BM’nin yerel ortaklarla birlikte hayati insani yardm salamaya altn, ancak gvenlik sorunlarnn krsal blgelere eriimi snrladn anlatt.
te yandan, srail’in eitli noktalarda hava saldrlarn srdrdn hatrlatan Msuya, sivil can kayplarnn olduunu vurgulad.
Joyce Msuya, patlamam sava mhimmatlarnn ise aralarnda ocuklarn da bulunduu sivilleri neredeyse her gn ldrdn ya da yaraladn belirtti.
nsani yardm almalarnn srdrlebilmesi iin daha fazla finansmana ihtiya duyulduunun altn izen Msuya, “Bugne kadar yalnzca 186 milyon dolarlk yardm topland. Bu, 2025’in ilk yars iin belirlenen ihtiyalarn yzde 10’undan azn karlayabilir.” grne yer verdi.
Fon eksikliinin sahadaki operasyonlara dorudan yansdn aktaran Msuya, BM Mlteciler Yksek Komiserlii’nin (UNHCR) Suriye’deki personel saysnda yzde 30’luk bir azalma ngrdn ve mevcut finansman eksiklii nedeniyle 122 toplum merkezinin yarsndan fazlasnn yaza kadar kapanma riskiyle kar karya olduunu aklad.
Suriye’nin toparlanmas ve kalknmas iin yaplan yatrmlarn devam etmesi gerektiini vurgulayan Msuya, aksi takdirde insani ihtiyalarn boyutunun BM’nin mdahale kapasitesini aacan ifade etti.
Msuya, “Evlerine dnmek isteyen milyonlarca mlteci ve yerinden edilmi kii, temel hizmetler ve geim kaynaklarnn eksiklii nedeniyle bu kararlarndan vazgeiyor. Daha mreffeh bir gelecek ina etme ynndeki umut ise elimizden kayp gitme riskiyle kar karya.” diye konutu.