TBMM Bakan Numan Kurtulmu, Trk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TRKPA) 14’nc Genel Kurulu dolaysyla resmi ziyarette bulunduu Kazakistan’n bakenti Astana’da gazetecilerin sorularn yantlad.
TRKPA 14’nc Genel Kurul Toplants’nn fevkalade nemli bir dnemde yapldna dikkati eken Kurtulmu, dnyann yeniden ekillendii, yeni bir dnya sisteminin kurulmaya baland dnemin henz banda olunduunu belirtti.
Orta Asya’dan Avrupa’nn ilerine kadar yaklak 300 milyonluk bir Trk dnyasnn yer aldn ve 30 yl evvel bamszln kazanm olan lkelerin bugn fevkalade ciddi gelime iinde olduunu grdklerini bildiren Kurtulmu, “Hem bu lkelerde kendi kimliklerini kltrel deerleri zerine ina etme abas var hem de lkelerin ekonomik gelimesiyle ilgili fevkalade gzel devam eden bir sre var. imdi bu lkelerin bylesine bir dnemde birlik, beraberlik ierisinde olmas, Trk dnyasnn ok kutuplu, ok merkezli olarak gelimekte olan yeni dnyann nemli aktrlerinden birisi haline getirecektir. Bu farkndalk, Trk dnyasndaki siyasiler tarafndan da artk grlmeye baland. zellikle Trk Devletleri Tekilat’nn giderek daha hzl bir ekilde hareket etmesi ve parlamenter temsilcileri olan TRKPA’nn 14’ncsn yaptmz Genel Kurulunda, benzer duyarllklara sahip olmas bizler asndan ok sevindiricidir.” ifadelerini kulland.
Birlik ve beraberliin, meselelere ortak zmler bulmann nemini vurgulayan Kurtulmu, unlar syledi:
“Ele gne muhta olmadan ayakta durabilme becerisini kazanmamz gerektiine inanlan bir dnemdeyiz. Ayrca bir de ortak bir gelecek inas zerinde durulmas lazm. Dnemsel olarak btn bunlarn st ste geldiini gryorum ve Trk dnyasnda da bunlarn gerekletirilmesi iin bir niyetin, siyasi iradenin ortaya ktn gryorum. Bundan dolay da mitvar olmamz gerektii bir dnemdeyiz. Tabii daha alnacak ok mesafe, katedilecek ok yol var. Ama bu bizim iin de henz bir balangtr. TRKPA’nn 14’nc Genel Kurulu olmakla birlikte, tam manasyla gl bir kurulu haline gelmesi iin biraz daha abaya ihtiya olduu grlyor. Toplantda ele alnan konular, konularn tartlmas nemlidir. Ortak yasama almalarndan, diyelim ki kadn politikalarnda, genlik politikalarnda, eitim politikalarnda, salk politikalarnda ortak vizyonlara kadar birtakm almalarn milletvekilleri nezdinde tamamlanmas, bunlarn rapor haline getirilmesi ve Genel Kurul’da bunlarn konuulmas, tartlmas fevkalade deerlidir, nemlidir. Ben baarl bir Genel Kurul olduunu dnyorum. Genel Kurulun mottosu da nemliydi: ‘Trk Devri’ diyordu. Yani bu ksaca zetlemeye altm ey, artk bu dnem Trk dnyasnn gerekten kendisine sahip kmas ve daha ileriye atlm ierisinde olmasnn devridir.”
Bir gazetecinin, TRKPA Genel Kurulu’na Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti’nin (KKTC) gzlemci lke olarak katldn, kendisinin de ikili grmesinin olduunu hatrlatarak, “Trk dnyas asndan Kbrs’n gzlemci lke olarak katlmas ne gibi nem tayor?” sorusu zerine Kurtulmu, “Ksa bir mddet evvel baz Trk devletlerinin Gney Kbrs’a atfta bulunan Birlemi Milletler kararlarnn kabul edildii, mesela Semerkand deklarasyonu sz konusuydu. O zaman gerekten fevkalade ciddi ekilde bundan rahatszlk duyduumuzu ilgili arkadalara, muhataplarmza grmelerimizde ifade ettik. Onun iin bu toplantda Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyetimizin Meclis Bakan’nn bulunmas bizim iin de ok nemliydi.” diye konutu.
KKTC Cumhuriyet Meclisi Bakan Ziya ztrkler’i davetinden dolay Kazakistan Meclis Bakan Yerlan Koanov’a bir kez daha teekkr eden Kurtulmu, “Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi Bakan Ziya ztrkler gzlemci olarak btn toplantlarda bulundu, sz hakk verildi ve Genel Kurulda da konuma yapt. Fevkalade de nemli, deerli bir konuma yapt. Ben bunun hem Trk devletleriyle Trkiye Cumhuriyeti arasnda bu son gelimelerde doabilecek olan baz olumsuz gelimeleri nlemek bakmndan ok deerli olduunu dnyorum. Aramza birilerinin fitne sokmasna imkan brakmayacak bir adm olduunu dnyorum. Ayrca da Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti iin bunun tarihi bir nokta olduunu, dnm noktas olduunu dnyorum.” aklamalarnda bulundu.
– “SRE ASLINDA PLANLADII GB GDYOR”
“Terrsz Trkiye” kapsamndaki almalar hatrlatlarak, “Bayramdan sonraki mesaide yeniden bir grup ziyareti ya da liderlerle bir araya gelme gibi bir programnz olacak m? zellikle Meclis tatile girmeden nce bir komisyon kurulmas ynnde beklenti var, neler sylersiniz?” denilmesi zerine Kurtulmu, unlar kaydetti:
“Bu sre aslnda planlad gibi gidiyor. nce mral’nn aklama yapmas, arkasndan rgtn birleenlerinin bu aklamaya uyduklarn ifade etmeleri nemliydi. Bundan sonra da siyasetin zerine den sorumluluklar yerine getirmesi sz konusu. Bu erevede tabii ki Meclis’te bir komisyon kurulmas en doal yoldur. Yani siyaset nihayetinde, sadece yasa karmak bakmndan sylemiyorum, siyasetin yaplaca zemin de TBMM’dir. nk Trkiye Byk Millet Meclisi’nde 6 farkl siyasi parti var, 10 tane de parti grubu olmayan partiler var, btn bunlarn szn syleyebilecekleri, konuabilecekleri bir platformun, mekanizmann oluturulmas lazm. Burada ok titiz davranmamz gerekiyor. Ben ilk grmemde partilere de ifade ettim, bu konuyla ilgili teklifi olan partilerin de tekliflerini ok sratle olgunlatrmalar ve sonuta gerekten milletin hayrna tarihi bir frsat deerlendirmek zere bu komisyonun grevine balamas, en ksa sre ierisinde iyi belirlenmi bir yol haritas ierisinde almalar balatmamz arttr.”
Baka bir gazetecinin sz konusu komisyonun yaz arasndan nce kurulup kurulamayacana ilikin sorusu zerine ise Kurtulmu, u yant verdi:
“Bu tr eylerde zaman vermek, ii kolaylatrmak yerine zorlatrabilir. Mhim olan hem toplumun bu ie hazr hale gelmesi hem Trkiye Byk Millet Meclisi’ndeki siyasi partilerin bu konudaki tartmalara hazr bir vaziyette olduunun ortaya konulmasdr. Sonuta burada evet, iin bir siyasi taraf var, hukuki baz meseleler karmza kacak. Ama ok daha nemli olan ksm toplumsal psikolojiyle ilgili ksmdr. Yani toplumdaki btn yurttalarmz Trkiye’deki Trk, Krt, hangi kimlie sahip olursa olsun insanlarmz: ‘Evet, iyi bir ey yaplyor. Bu, Trkiye’nin hayrna olan bir sretir. Artk 50 yl ayaklarmza pranga gibi vurulan, emperyalistlerin bu tuzandan Trkiye’nin kurtulmas lazm, terr geride brakmas lazm’ diyerek destek verecei bir sreci ynetebilmek, asl olan budur. Onun iin tabiri caizse yz dnp bir konuarak, kl krk yararak ve gerekten btn toplum kesimlerinin iin ierisinde olabilecei, herkesin gnl rahatl ierisinde destek verecei bir sreci ortaya koymak lazm. Bu srete ahsen en temel motto olarak unu gryorum, Krtlerin onuru, Trklerin gururunun korunduu bir sreci inallah en gzel ekliyle takip etmemiz gerekiyor.”
Yeni anayasa konusunda somut admn atlp atlmayacana ilikin soru zerine Kurtulmu, Trkiye’de yeni anayasa yaplacaksa bunun konuulaca yerin TBMM olduunu vurgulad.
Toplumun her kesiminin yeni anayasayla ilgili tekliflerini ve almalarn gndeme getirebileceini dile getiren Kurtulmu, “Ama sonuta anayasa, millet adna yaplan mutabakat metnidir. Yani A partisinin anayasas, B partisinin anayasas olmaz, partilerin anayasa teklifleri olur. Partiler bu anayasa tekliflerini ortaya koyarlar, kimisi u kadar madde yapar, teki baka bir ey der ya da bir sivil toplum kuruluu, ‘Beni ilgilendiren iki tane madde var, bunu teklif ediyorum.’ der. Btn bu teklifler ortaya karlr, konulur ve sonuta da Trkiye Byk Millet Meclisi’nde bu konu mzakere edilir.” diye konutu.
Kurtulmu, anayasa yapmann tam zaman olduunu vurgulayarak, szlerini yle srdrd:
“Bunun da TBMM’nin 28. Dnemi’nin zerinde tarihi ykmllk olduu kanaatindeyim. Gerekten bazlar u eletiride bulunuyor: ‘Ka kere deitirildi?’ Evet, ka kere deitirildi ama Anayasa’nn ruhu hala bu metinlerin ierisinde mndemitir. Sivil, demokrat, katlmc, toplumun btn kesimlerini kapsayan, kuatan yeni anayasaya ihtiya vardr. Bu bir fantezi, ‘Olsa da olur, olmasa da olur.’ diye konuacamz bir mesele deil. Trkiye iin tabii ki amas gereken nemli demokratik eiktir. Bu demokratik eii amann yolu da yine demokratik olgunluk ierisinde herkesin kendi fikrini tam kamil hale getirmesi ve bunun da TBMM’de tartlmasnn balamasdr.”
– “HERKES KEND HAZIRLIINI YAPSIN”
TBMM Bakan Kurtulmu, “AK Parti, yeni anayasa konusunda bir komisyon oluturmutu. Bu balamda dier siyasi partilerden beklentiniz nedir? Bir siyasi partiler turu olur mu?” sorusuna u yant verdi:
“Olur tabii. Bu konunun herhangi bir ekilde mzakere edilmesi iin doaldr. ‘Ben konumuyorum, kapm kapattm, bu konuyla ilgili fikir beyan etmiyorum.’ demek, siyasette istisna olan durumdur. Demokratik siyaset konumakla geer. Meclis Bakan seildiimde yaptm teekkr konumasnda da ifade etmeye altm: ‘Siyasetin yars mcadeledir, yars mzakeredir.’ Yani siyasi partiler farkl fikirleri arptracak, mcadele edecek ama yeri geldiinde el skacak, masaya oturacak, ortak kanaatleri, fikirleri ortaya koyacak. Sonuta biz partilerimizin ats altnda siyaset yapyor olmakla birlikte milletin adna ve hayrna siyaset yapyoruz. Millet de izliyor; kimlerin yapc, kimlerin oyun bozucu olduunu grr. Onun iin btn partilere tavsiyemiz udur; herkes kendi hazrln yapsn. Sadece partiler deil, dediim gibi STK’ler ve bu konudaki fikri olan btn kesimler fikirlerini ortaya koysun ve mzakere edilmeye balansn.”
– “HBR PARTNN BU SRETE ‘BEN KONUMUYORUM, GRMYORUM.’ DEME LKS YOKTUR”
Kurtulmu, “Yeni anayasayla ilgili zellikle CHP her tartma aldnda tabiri caizse kaplar kapatyor ve trnak ii ifade etmek gerekirse, ‘Anayasa’ya uymayanlarla anayasa yapmayz.’ diyor. CHP’siz bir denklem olabilir mi, olursa nasl olur?” sorusuna yle yant verdi:
“imdi ben bu farazi ey ierisinde konumak istemem ama sonuta ifade ettim. Hibir partinin bu srete ‘Ben konumuyorum, grmyorum.’ deme lks yoktur; fikrini syler. Nihayetinde benim bandan beri sylediim, en ideali, TBMM’de 400′ akn bir oyla yaplacak anayasa teklifinin Meclis’te kabul edilmesidir. Bylece milletin yeni mutabakat metni olarak anayasa ortaya kar. Doru olan byk ounlukla, byk konsenssle kararn alnmasdr. Ama sonuta hangi metni karrsanz karn nihayetinde hibir metne yzde 100 destek bulunmas mmkn deil. tiraz edenler, katlmayanlar olur. Mhim olan bunun demokratik olgunluk ierisinde srdrlen bir sre olmasn salamamz gerekiyor. Bu da sadece Meclis Bakan olarak benim sorumluluum deil, btn siyasi partilerin, btn siyaset dnyasnn ortak sorumluluudur diye dnyorum.”
– “ORTAK ALIMAYI YAPIP MECLS’TE BUNU DEKLARE EDECEZ”
Meclis Tz’nde deiiklik yaplp yaplmayacana ynelik soru zerine Kurtulmu, daha evvel de bu konuyla ilgili almalar yapldn, farkl partilerin de almalarnn bulunduunu belirtti.
Meclis Bakan olduu gnden itibaren yeni itzk ve yeni anayasa konusunda aklamalarda bulunduunu anmsatan Kurtulmu, unlar kaydetti:
“Yeni Meclis Tz’ne ihtiya var. Komisyon esasl almalarn gerekletii, her konunun komisyonlara geldii ama Meclis Genel Kurulu’nda da sratle milletvekillerinin, olgunlatrlm olan kanun teklifi metni zerinde grmeleri yaptktan sonra oylamaya geildii bir dzenin kurulmas lazm. Hakikaten unu objektif olarak sylyorum; dnyada herhalde en ok alan meclislerden birisi TBMM’dir. Bazlarnn Meclisi kifayetsiz gstermesine, ‘Meclis demokratik ortamda almyor.’ eletirilerine ramen TBMM, dnyann en ok alan ve gerekten ok youn siyasetin yapld bir yerdir. Dolaysyla bunun daha nezih ortamlarda olmas, insani alma dzenlerinin ciddi ekilde konuulmas ve zellikle komisyonlarda ok youn mzakerelerin gereklemesi arttr.”
Kurtulmu, bir i tzk deiikliine gerek olmakszn mevcut i tzn btn Meclis Bakanvekillerince ortak ekilde yrtlmesi bakmndan da almaya ihtiya olduuna iaret ederek, “Bununla ilgili geen dnemin sonunda arkadalarla konumutuk. imdi nmzde hemen en ksa sre ierisinde ortak metin Meclis Bakanlk Divan’nda oluturmal, yani her Meclis Bakanvekili arkadamz ayn tutum ierisinde olmaldr. Diyelim ki, ‘Birisi 1 dakikalk sz hakkn 20 kiiye kullandrrken, bir bakas 60-70 kiiye kullandrmamaldr ya da Meclis Genel Kurulu sadece grup bakanvekillerinin karlkl sz dellosu yaptklar mekan olmamaldr.’ gibi mevcut i tzkte herhangi bir deiiklik yapmadan daha hzl, daha seri, daha ciddi alma ortam nasl salanabilir, bunun iin de ortak almay yapp Meclis’te bunu deklare edeceiz.” diye konutu.
– “K HAFTALIK SRE ERSNDE MLLETVEKL ARKADALARA YNETMMZE YAPTIKLARI KATKIDAN DOLAYI TEEKKR EDYORUM”
TBMM Bakan Kurtulmu, “Meclis’i iki hafta ynettiniz. Bir Meclis Bakan’nn iki hafta kesintisiz olarak ynetmesi Meclis tarihinde galiba ilk. O anlar nasl deerlendirirsiniz? Uzunca bir sre gece yarlarna kadar sren mesainiz oldu.” sorusu zerine u ifadeleri kulland:
“Benim iin de ok iyi tecrbe oldu. ncelikli unu syleyeyim; zor tartmalarn olduu ortamlarda bile milletvekili arkadalarmz fevkalade olgunlukla bu sreci gtrd. Hatta bazen yle uzlalar saland ki bu iki haftalk sre ierisinde, imdi rakam tam veremiyor olabilirim, partiler anlat iin 12-13 madde zerindeki tartmalar geri ekildi ve 40-45 dakikada 13 madde geti. Yeri geldii zaman demek ki insanlar oturup mzakere de edebiliyor. Bunun iin bu iki haftalk sre ierisinde Meclis’teki btn milletvekili arkadalara hem gsterdikleri performans dolaysyla hem de ynetimimize yaptklar katkdan dolay ok teekkr ediyorum.”